Trailen doe je door de natuur. Af en toe moet je een dorp doorkruisen of een weg over het asfalt oversteken om van het ene gebied in het andere te komen, maar hoe je het ook went of keert, het grootste gedeelte loop je door de bossen, over de hei, over de vlaktes, door het duin of over het strand. Daar waar je op de weg redelijk makkelijk kan onthouden dat je links, links, links loopt en door nog eenmaal links af te slaan weer bij je startpunt te komen, gelden er in de natuur andere regels. Ik heb eerder al iets geroepen over de regel van Hans en Grietje. Je kan wel kruimeltjes neerleggen, maar hoe dieper je het bos in gaat, hoe groter de kans dat de vogels je kruimeltjes opgegeten hebben en je verdwaalt. Bovendien wijzigt het bos achter je kont en zodra je je omdraait is de weg die je net gelopen hebt gewoon weg zijnde een magisch labyrinth.
Zelfs bij evenementen die uitgepijld zijn is het verstandig om altijd de route bij je te hebben. Een pijl is zo gemist en zoals gezegd is het labyrinth onverbiddelijk. Herkenningspunten zijn veel lastiger te vinden want die ene boom lijkt toch wel verdacht veel op die andere boom en er hangen geen straatnaambordjes. Maar hoe vind je dan de weg terug naar huis? Dat kan maar op één manier, namelijk door te navigeren. Gelukkig heb ik goed nieuws. Want navigeren kan je leren! Moet je leren want de belangrijkste stelregel voor elke trailer is: Wees zelfvoorzienend! Je kan best met iemand meelopen die navigeert maar zorg ervoor dat je de route zelf ook bij je hebt en in geval van nood deze in je eentje kan volgen. Overigens is er een naam voor mensen die de route niet bij zich hebben of niet kunnen navigeren en alleen vertrouwen op anderen voor het volgen van de route. Dat noemen ze een Trailklever. Maar dat terzijde.
Navigeren dus. Hoe doe je dat dan? Om te beginnen moet je zorgen dat je de route ergens opgeslagen hebt. Meestal worden routes gemaakt in zogeheten GPX bestanden die je in je telefoon kan opslaan en kan openen in een routeprogramma. Routeprogramma’s waar je zelf ook routes in kan maken, maar dat leer ik je in een volgend hoofdstuk. Denk aan ‘afstandsmeten.nl’ of ‘Komoot’. Deze GPX bestanden worden ook vaak door de organisatie van een evenement beschikbaar gesteld. Heb je een app op je telefoon die je hardloophorloge aanstuurt, dan kan je het bestand daar vaak ook in openen en opslaan en dan naar je klokje sturen. Op je klokje kan je de route dan aanzetten die je dan weer kan volgen en ‘Tadaaaaaaah’, voor je het weet sta je weer bij de auto of de start/finish van je evenement. Navigeren is dan makkelijk, je volgt gewoon de aanwijzingen van je klokje. Loop je ver van de route af, krijg je vanzelf stroomstoten om je weer terug op de route te brengen. Geintje. Over het alternatief heb ik ook al verteld, de GPS Handheld. Met alle voordelen en nadelen van beide opties. Dus als je goed opgelet hebt weet je wat voor jou de beste optie is. Voor de GPS Handheld moet je wel iets handiger zijn in het lezen van kaarten want geen piepjes en bliepjes en zo.
Een paar dingen die je moet weten over het navigeren, of dat nu met je klokje of met de handheld is. Zolang je op de route zit en deze rechtdoor gaat is er niet zo veel aan de hand en is het allemaal niet zo spannend. Het wordt meestal spannend als je moet afslaan. Is hier een pad? Ja, er is een pad. Maar vaak zit er vertraging in waar je je volgens de GPS bevindt ten opzichte waar je echt zit. Jij bent net een fractie sneller. Als je volgens de GPS exact op de afslag zit ben je er vaak al voorbij. Een paar stappen terug lopen dus of als je er bijna bent, langzamer lopen en goed om je heen kijken waar het pad zich bevindt. Dan heb je ook nog de situatie ‘Is hier een pad?’, nee er is geen pad. Er was ooit een pad, maar Staatsbosbeheer heeft het pad verlegd of gewoonweg gesloten. Dan kan je twee dingen doen. Soms kan je eigenwijs alsnog die richting in gaan en zie je dat er in een ver verleden een pad geweest is en volg je dat tot je weer ergens op de route komt waar het pad wel weer bestaat. Het alternatief is…, …een alternatief pad zoeken die je weer op de route brengt. Had ik al verteld dat een afstand bij trailen altijd ‘ongeveer’ is?
Andere handige dingen om te weten is dat GPS bij slecht weer (lees heel vochtig) soms moeite heeft met je te vinden, en daar heb je op je klokje meer last van dan bij een handheld. Als je op een kruising komt met meerdere paden en je niet 100% zeker bent van je keuze, loop een klein stukje het gekozen pad op en kijk of je goed zit voordat je 100 meter naar beneden dendert om er dan achter te komen dat je toch verkeerd zat en weer omhoog moet klimmen. Zijwegen zijn altijd een goede referentie om te kijken welk pad je moet hebben, bijvoorbeeld de tweede van rechts, en als je soms onverhoopt toch op het verkeerd pad zit, niet gelijk in paniek raken of rechtsomkeert maken, maar gewoon even kijken of je makkelijk weer op je route kan komen door alsnog een stukje door te lopen en dan naar links of rechts af te slaan onder het motto ‘zo kom ik er ook’. Er zijn namelijk meer wegen die naar Rome leiden en je wordt niet gediskwalificeerd als je niet exact op de route gelopen hebt. Geloof me, je maakt toch altijd meer (kilo)meters dan oorspronkelijk gepland. Gewoon een paar tips, gratis en voor niks.
Voor navigeren is er echter maar 1 manier om het echt te leren, en dat is door het te doen. Ga met iemand op pad die er al wat meer ervaring in heeft, vraag of jij mag navigeren en de persoon in kwestie met je meeloopt om af en toe te controleren of het goed gaat, danwel je uitleg te geven waarom je verkeerd loopt en hoe je beter de kaart kan lezen. En als iemand roept dat hij of zij wel navigeert terwijl je dat zelf wil doen kan je altijd nog meelopen en dan mopperen en schelden als het verkeerd gaat. Je zal zien, binnen no time hou jij die handheld in je handen en mag je het zelf gaan doen. Dat weet ik uit ervaring. Een uitgelezen gelegenheid om te oefenen. Want een ding is zeker, zelfs de meest ervaren trailrunner en de beste navigator loopt wel eens van het padje af.
Alhoewel je je kan afvragen of trailrunners niet per definitie van het padje af zijn.