Navigeren kan je leren heb ik al een paar keer gezegd. Maar dan moet je wel iets te navigeren hebben, ergo een route. En hoe kom je nou aan een route? Eerst maar eens even kijken hoe het precies zit met die routes. Routes worden over het algemeen gemaakt als een zogeheten GPX bestand. GPX is een extensie die door bijna elk navigatie apparaat dat gebaseerd is op GPS gebruikt kan worden. Als je een officieel evenement loopt waarbij er geen pijlen gebruikt worden om de route aan te geven krijg je zo’n bestand in de mail of hij is te downloaden op de website. Overigens, ook als de route wel uitgepijld is wordt het GPX bestand vaak ter beschikking gesteld voor het geval dat er een grappenmaker is die in het bos een pijl weghaalt of verplaatst. Het is dus verstandig om, als je in de gelegenheid bent, altijd de route mee te nemen. Maar ook als je zelf een route maakt of deze van iemand krijgt is het vaak een GPX bestand dat je kan importeren op je horloge of je GPS handheld. Dit doe je het makkelijkste via het programma dat in verbinding staat met je horloge. Bijvoorbeeld Garmin, Polar of Suunto. Het kan uiteraard ook via je computer. Als de route geïmporteerd is hoef je hem alleen nog maar aan te zetten en kan je aan de wandel.
Dat is één manier om aan een route te komen. Natuurlijk kan je ook van medelopers routes krijgen. Er is altijd wel iemand die in dat gebied gelopen heeft en iets kan delen. Heb je genoeg trailvriendjes, gooi je vraag dan gewoon in de groep en voor je het weet heb je keuzestress. Heb je niet genoeg trailvriendjes, of zijn ze gewoon niet zo creatief, dan is er op de diverse websites of überhaupt het internet wel het nodige te vinden. Je kan ook eerder gelopen routes vanuit Strava of Garmin downloaden en omzetten naar een GPX, als je bijvoorbeeld een evenement gelopen hebt maar geen GPX gekregen (of bewaard). Pas wel op dat evenementen vaak over (privé) terrein gaan dat alleen tijdens het evenement openbaar is.
Top! Maar nou krijg je een route van 35 km terwijl jij net de avond er voor een heerlijk 5 gangenmenu met bijbehorend wijnarrangement gehad hebt in een sjiek restaurant. Een latertje dus en die mooie route is ook nog eens een uur rijden voordat je kan starten. 25 km in plaats van 35 km is dan ook wel genoeg. Dan kan je de route aanpassen. Je moet een beetje handig zijn, maar er zijn genoeg websites waar je een GPX bestand kan importeren, de route kan zien op de kaart en deze vervolgens aanpassen, in dit geval inkorten. Het kan natuurlijk ook zijn dat je net terug bent van vakantie en dermate uitgerust dat je diezelfde route van 35 km om wil zetten naar 50 km. Dan is het handig om eerst even verder te lezen hoe je überhaupt routes maakt, maar dat terzijde.
Inkorten it is. Websites om routes te maken en dus ook aan te passen zijn bijvoorbeeld Komoot, Afstandmeten.nl, Strava, Garmin Connect, Ride with GPS, AllTrails of Plotaroute. Zelf ben ik het meeste fan van Afstandmeten.nl maar dat komt omdat ik dat ook gewend ben en de rest niet. En je weet, wat de boer niet kent dat vreet hij niet. Inkorten is relatief makkelijk. Er zit altijd wel een lus in die je af kan snijden of kleiner kan maken. Voor je het weet hobbel je gewoon die 25 km en ben je op tijd thuis om ‘s middags nog even verder te gaan met het uitslapen van je kater.
Maar hoe zit het nou met dat uitbreiden? Of als je helemaal geen geschikte route kan krijgen? Dan zit er niks anders op, dan moet je aan de bak en moet je hem zelf maken. Da’s toch niet zo moeilijk zou je denken? Maar er zitten een paar addertjes onder het gras. Of er staan Schotse Hooglanders op de weg als je dat liever hebt. Maar laten we bij het begin beginnen. Routes maken is een kwestie van oefenen. Niet alleen met het programma dat je gebruikt, maar ook in het maken. Ik raad dan ook aan om te beginnen met kleine overzichtelijke routes. Desnoods op, excusez le mot, asfalt bij jou thuis in de buurt. Als je route dan niet klopt of je komt rare dingen tegen, dan is het relatief makkelijk om ondanks alles toch gewoon weer heelhuids thuis te komen.
Als je het een beetje onder de knie hebt kan je aan de slag met langere routes en/of in onbekend gebied. De grootste uitdaging zit hem in het feit dat je thuis achter je bureau op de PC niet kan zien hoe het er in het echt uitziet. Dat begint met het type ondergrond. Is de weg waar jij je route geplot hebt nou een zandweg, een dijk met hoog gras, een fietspad, een ruiterpad of toch die mountainbike route? Soms is het duidelijk of kan je in combinatie met satellietbeelden en Google Maps het wel redelijk gokken, maar vaak kom je ook voor een verrassing te staan. Vooral als de satellietfoto in mei gemaakt is en jij daar in november gaat lopen. Of als het toevallig heel erg hard geregend heeft de afgelopen periode en je op de computer niet kan zien dat het hele gebied ondergelopen is. Soms kan het helpen om de website van het betreffende natuurgebied te bezoeken. Als het onderdeel is van Natuurmonumenten wil men daar nog wel eens aangeven als bepaalde paden onbegaanbaar zijn. Aan de andere kant, wanneer is een pad voor de doorgewinterde trailrunner nu echt onbegaanbaar? Ik zeg niks, denkend aan de laatste keer dat ik kruishoog door ijskoud water over een ondergelopen brug naar de overkant liep omdat ik geen zin had om om te lopen.
Wat ook niet zichtbaar is als je een route maakt, is of het gebied waar je wil gaan lopen onverhoopt gesloten is wegens broedseizoen. Of aangemerkt is als rustgebied voor het wild. Denk je een rustig 15 km rondje te lopen na je werk ergens in Apeldoorn, moet je ineens ruim een kilometer omlopen omdat de hertjes willen slapen. Nou ja, trailroutes zijn altijd ‘ongeveer’ denk ik dan maar, maar soms komt het gewoon niet uit. Helemaal niet als je dan maar moet gokken welke kant je op moet om uiteindelijk weer op je route te komen. De laatste onberekenbare factor is dan vaak ook weer Natuurmomenten zelf. Ben je lekker aan het lopen, volg je braaf je route, lijkt het ineens of je in Duitsland beland bent. Daar zijn ze namelijk ook altijd aan de weg aan het werk. Is je pad weg, omgelegd of afgesloten. En geen bordjes met ‘Omleiding van de route, volg B’. Dat zie je dus ook niet als je een route aan het maken bent. Ok, ik moet niet liegen, meestal is dat gevolg van het feit dat je een route van iemand gekregen hebt of een oude route van jezelf gepakt hebt waar de houdbaarheidsdatum van verstreken is. Misschien had je toch even moeten controleren of die route uit 2015 wellicht niet meer loopbaar was.
Goed, de uitdagingen, om ze zo maar te noemen, zijn helder. Maar hoe los je dat nou op? Tja, welkom in de wondere wereld van trailen. Dit kan je niet zo maar oplossen. Je zal inventief moeten zijn om het probleem ter plekke het hoofd te bieden. Omlopen is bijna altijd de meest logische oplossing, maar daar moet je in elk geval een beetje gevoel voor richting voor hebben, is een GPS handheld handiger dan alleen je horloge of je telefoon, en anders moet je het vorige hoofdstuk nog maar eens goed doorlezen. Wil je het zo veel mogelijk voorkomen, dan raad ik je aan om simpele wegen te pakken tijdens het plotten, dat wil zeggen wegen die duidelijk zichtbaar en herkenbaar zijn op de computer, of een route die recent nog door iemand gelopen is zodat je zeker weet dat je nauwelijks voor verrassingen komt te staan.
Aan de andere kant, where is the fun in that?